Adolescencja

Katarzyna Litwińska-Rączka

Trudno powiedzieć, kto w okresie dorastania dziecka jest bardziej zagubiony – dziecko czy rodzice. Adolescencja to czas burzliwych zmian i nieobliczalnych zachowań, trwa prawie dziesięć lat. Najczęściej mamy w domu więcej niż jednego nastolatka.

Stawka tego okresu jest wysoka, gdyż chodzi o rozwinięcie się u dorastającego młodego człowieka poczucia własnej tożsamości i odrębności, które mają ogromne znaczenie w jego satysfakcjonującym funkcjonowaniu w dorosłym życiu.

Dzięki prawidłowo ukształtowanej tożsamości jesteśmy sprawczy, umiemy kontaktować się z innymi, nawiązywać bliskie i intymne relacje, wyznaczać i realizować cele oraz być szczęśliwi.

Czas normalnego szaleństwa

Dojrzewanie określane bywa jako okres normalnego szaleństwa. Wszyscy dorośli przechodzili ten czas. Nastolatki potrafią być wtedy nieobliczalne i dezorganizujące. Jedyną stałą staje się wówczas zmienność. Dochodzi do zmian fizycznych i emocjonalnych, zmienia się sposób myślenia. Rośnie potrzeba niezależności oraz odrębnej tożsamości.

Rodzice nastolatków nieraz skarżą się, że trudno jest im znieść burze zmieniających się co chwilę nastrojów – od depresji poprzez wściekłą furię po zachwyt i upojenie, lub ciągłe testowanie rodzicielskiej cierpliwości w kwestiach wychodzenia z domu, eksperymentowanie z niezależnością, odrzucenia na przemian z nadmiernym ugrzecznieniem i potrzebą bliskości. Nastolatki chwilami bywają bardzo odpowiedzialne, zatroskane o innych, a następnego dnia potrafią zrobić coś zupełnie nieodpowiedzialnego i skrajnie głupiego.

Zachowania te są trudne dla rodziców, zwłaszcza jeśli wcześniej dziecko było zgodne i spokojne. Warto jednak zdać sobie sprawę z tego, że gdyby dorastające dziecko nadal było zgodne, spokojne i wpatrzone w rodziców, trzeba by się zaniepokoić, że nie wydorośleje, nie usamodzielni się, nie będzie żyło na własny rachunek, nie będzie umiało przeżywać blasków ani cieni życia. A co za tym idzie, nie będzie naprawdę szczęśliwe, nie doświadczy głębokich odczuć, ani nie będzie w stanie pozostać wierne własnej drodze.

Jeśli dorastające dziecko jest spokojne, ugrzecznione i wpatrzone w rodziców, powinno to wzbudzić niepokój – coś jest nie tak, z jakiegoś powodu dziecko nie weszło w okres dorastania.

Rola buntu

Adolescencja to jedna z faz rozwoju osobowości, potrzebna do ukształtowania się własnego „ja”, czyli własnej tożsamości – poczucia kim jestem, dokąd zmierzam i czego w życiu chcę. Jest fazą, podczas której młody człowiek balansuje w poczuciu i zachowaniach pomiędzy zależnym lub zbuntowanym dzieckiem a niezależnym i odpowiedzialnym dorosłym.