Pracoholizm

Martyna Figurska

Dla pracoholika najważniejsza jest praca, i to jej podporządkowane są wszystkie siły. Odpoczynek, zamiast być przyjemnością, staje się przykrym obowiązkiem. Każdy wolny dzień wybija z dotychczasowego rytmu, jest przeżywany jako przykra zmiana. Urlop nie przynosi ulgi ani wytchnienia, ale może powodować wzrost napięcia wewnętrznego.

Co to jest pracoholizm?

Pracoholizm to uzależnienie od pracy. Jest to uzależnienie psychiczne, emocjonalne. Osoba uzależniona pracę i swoje zaangażowanie w nią ustawia w centrum życia. Traci kontrolę nad własnym zachowaniem, nie potrafi przestać pracować lub myśleć o pracy. Spędza tam prawie cały czas. Silne poczucie obowiązku powoduje, że nigdy nie może odpocząć, ani zająć się innymi sprawami niezwiązanymi z życiem zawodowym. Zawsze ma coś do zrobienia, do poprawienia, do napisania.

Pracoholik nie potrafi przerwać swojego zachowania. Nie dostrzega siły zaangażowania w pracę ani braku równowagi w życiu. Na uwagi otoczenia wysuwa kolejne argumenty dowodzące potrzeby i zasadności tak dużej ilości czasu spędzanego w pracy. Składa obietnice zmian, które mają nastąpić, gdy tylko kolejny projekt będzie gotowy. Obietnic tych nie dotrzymuje. Po skończonym zadaniu pojawia się kolejna rzecz do zrobienia, która staje się centralnym punktem życia pracoholika.

W pracoholizmie problem polega nie na tym, że w pracy są kolejne obowiązki, ale na tym, że na nich zaczyna się i kończy świat pracoholika.

W grupie osób zwiększonego ryzyka uzależnienia od pracy znajdują się perfekcjoniści i osoby posiadające potrzebę kontroli. Zaangażowanie w pracę kompensuje niskie poczucie własnej wartości. Pracując ponad miarę, osoby takie starają się zasłużyć na podziw i akceptację, chcą być zauważone oraz podziwiane. Bez tego czują się bezwartościowe i nieważne.

Do pracoholizmu mogą także doprowadzić: niepewność finansowa, obawa przed utratą pracy, strach przed szefem, brak zaangażowania w związek lub nieumiejętność stworzenia związku.

Kryteria uzależnienia od pracy

1. Osoby pogrążające się w nałogu stopniowo zaczynają pracować coraz więcej – może dziać się to w sposób niezauważalny, jednak w zestawieniu z ilością czasu i energii poświęcanych na pracę kiedyś i obecnie różnica jest znacząca.
2. Koncentracja życia na nałogowej czynności – przestają liczyć się dotychczasowe zainteresowania, obowiązki czy przyjemności, praca wypiera to, co dotychczas było ważne i obecne w życiu osoby uzależnionej.
3. Zaangażowanie w pracę, mimo wyraźnych strat z tym związanych – pomimo że cierpi na tym życie rodzinne, inne obowiązki są zaniedbywane, dochodzi do coraz wyraźniejszych strat zdrowotnych, związanych z długotrwałym stresem i przemęczeniem, osoba uzależniona nie zmienia zachowania, nie rezygnuje z dużej ilości pracy, ani nie decyduje się na odpoczynek.
4. Utrata kontroli – problemem pracoholika jest to, że nie zna umiaru w tym, co robi, kiedy zacznie pracować, nie potrafi przestać; nie przestaje pracować, nie potrafi odpoczywać, ani pójść na urlop, pracuje wbrew zdrowemu rozsądkowi, a przy próbie pozbawienia lub ograniczenia ilości pracy pojawia się wzrost napięcia.
5. Nawroty choroby – mimo prób wprowadzenia zmian zachowania, ograniczenia ilości czasu pracy, zmiany wzorca zaangażowania w wykonywanie obowiązków, zawsze jest powrót do tego, co już było – utrata kontroli i poddanie się nałogowi.