Rola ojca

Jakub Kołodziej

Mężczyzna, zanim stanie się ojcem, najczęściej zostaje mężem. Choć bywa i odwrotnie. Niezależnie jednak od kolejności są to dwie nowe role, do których musi dojrzeć.

Jeżeli mężczyzna zastanawia się nad byciem mężem, ojcem, poszukuje, rozmawia z kimś, czyta, dobrze to rokuje. Jeśli miał jeszcze dobre relacje ze swoim ojcem, wiele rzeczy będzie naturalnie dobrze się układać, co nie znaczy, że nie będzie trudności.

Zanim mężczyzna zostanie mężem i ojcem, dobrze, żeby wiedział, kim jest, czyli miał w miarę dobrze określoną swoją tożsamość. Często dojrzewanie następuje w trakcie, czyli do roli męża dorasta się po latach małżeństwa, a do roli ojca przy którymś z kolei dziecku. Ale na początek przydałoby się przynajmniej minimum, czyli: choćby chęć pracy nad sobą, zdolność przyjmowania konstruktywnej krytyki, poczucie, że jest się za kogoś odpowiedzialnym, że swoim życiem trzeba się podzielić.

Wbrew obiegowym opiniom i stereotypom w postrzeganiu mężczyzn faktem jest, że wielu mężów i ojców rzeczywiście dorasta do bycia mężem i ojcem. Bardzo zależy im na żonie i dzieciach, czują się odpowiedzialni, jak również spełnieni. Gadżety, pasje i przyjemności bardzo świadomie odkładają na bok. Przechodzą przez zmaganie się ze sobą i dojrzewają, stają się odpowiedzialni i umieją korzystać ze swojej siły.

Jeżeli młody mężczyzna, wspominając własne dzieciństwo, może powiedzieć, że jego rodzice kochali się, ma wielkie szczęście. Jeśli jego ojciec kojarzy mu się z siłą, odpowiedzialnością, ciepłem, bezpieczeństwem, zasadami, to ma super wielkie szczęście, ponieważ oznacza to, że bez żadnego wysiłku dostał niezwykłe zasoby, jakimi są tożsamość – tzn. odpowiedział sobie na pytanie, kim jest – oraz zdolność budowania bliskich relacji. Jeżeli jednak w życiu mężczyzny nie było takich doświadczeń, oznacza to, że ma przed sobą zadanie, pracę do wykonania, że może mu być o wiele trudniej odnaleźć się w roli męża i ojca. Jeżeli będzie tego chciał i weźmie za swoje życie odpowiedzialność, jest w stanie zupełnie inaczej pokierować własnym życiem niż jego ojciec.

Wielu mężczyzn nie umie sobie z tym poradzić, nie odkrywa swojej tożsamości, nie potrafi korzystać z własnej siły. Idą w skrajności. Albo będą to mężczyźni: słabi, niepewni, zalęknieni, poszukujący opieki; albo sfrustrowani, zgorzkniali, krytykanccy; albo macho przekonani o swojej wielkości i wspaniałości lub Piotruś Pan bez odpowiedzialności, beztroski, goniący za gadżetami. Wszystkich ich łączy wszechobecne poczucie niskiej wartości.

Nigdy nie będę taki jak mój ojciec

Jest to dosyć często spotykana postawa, zwłaszcza u mężczyzn, którzy nie mieli dobrych relacji z ojcem, niosąca ze sobą spore niebezpieczeństwo. Przy takim pomyśle na życie najczęściej następuje bezrefleksyjne powielanie schematu znanego z dzieciństwa, kontynuowanego nieraz od pokoleń. To, że o czymś nie chcemy myśleć i nie myślimy, nie znaczy, że nie ma to na nas wpływu.

Odcięcie może oznaczać utratę wpływu i kontroli, a my potrzebujemy świadomości, żeby móc się zmieniać. Myśli, wspomnienia, a szczególnie emocje zepchnięte do podświadomości najczęściej wyskakują w najmniej oczekiwanym momencie i są nieadekwatne do rzeczywistości. Może nas coś bardzo irytować, smucić, zabierać siły i jest to nieadekwatne. Nie chcemy tego czuć, ale emocje pojawiają się i ciągle wracają. Nie wiemy, dlaczego tak czujemy, gdyż fakty zostały zepchnięte w niepamięć. Pozostają tylko uczucia. Nieraz dorabiamy teorie, które mają to wyjaśnić. Winni są szef, żona, dzieci. I żeby sobie z tym wszystkim poradzić, trzeba się napić, bo w końcu coś od życia się należy.

Do ojcostwa dojrzewa się – dojrzałe ojcostwo wymaga: refleksji, pracy nad sobą, eksperymentowania, uczenia się, wyczuwania. Naturalne jest, że gubimy się w byciu ojcem; nie wiemy, co to znaczy, zwłaszcza gdy nie mieliśmy dobrych wzorców od swojego ojca.